ADİP Anadolu Din ve İnançları Platformu için yaptığımız KMS Kültürel Mirasımızı Sırtlayanlar sohbetlerimizin bu bölümünde yüksek mimar, mimarlık tarihçisi ve yazar Büke Uras’la birlikteyiz.
Büke Uras ile son yazdığı kitabı BALYANLAR’ı konuştuk.
Paris’te yaşayan ve mimarlık kariyerini orada sürdüren Büke Uras aslında uzun bir süredir Osmanlı mimari çizim ve belge koleksiyonu yapıyor. Amatörce başlayan bu tutkusu kısa süre içinde onun nitelikli parçalara ulaşmasına da yol açıyor. Koleksiyondan parçalarla makaleler yazarak elindekileri değerlendirmeye başlıyor.
Bu tutkusu onu mimarlık tarihçisi olma yolunda ilerletirken bir de sergi serüveni giriyor araya. 2013’te Pera Müzesi’nde Eduardo de Nari, 2017’de Türkiye’nin ilk mimarlık yarışmasını kazanan Nazımî Yaver Yenal için sergiler açıyor.
HAYCAR Derneği, Balyanlarla ilgili yeni bir kitap yazılması gerekliliğini dile getirip kendisine kitabı yazmasını teklif ediyor.
Günümüzde Balyan tarihi için çok önemli gelişmeler olması nedeniyle böyle bir kitaba gereksinim duyulmuştu. Balyan aile arşivi 2014 senesinde Ermenistan’da bir devlet kurumuna bağışlanıyor ve o andan itibaren de erişime açık hale geliyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nun hassa mimarları Balyan ailesinin tarihi her zaman inşa edilmiş yapılar üzerinden değerlendirilir. Kendileri eserleriyle ilgili hiçbir metin kaleme almamışlar. Yalnızca Sarkis Balyan’ın 1875’te verdiği bir röportaj var.
Balyan arşivi 1850-1899 yılları arasındaki projeleri kapsıyor ve Osmanlı tebası bir mimarın arşiv saklama duyarlılığını gösterdiği ilk örnek.
Bu nedenle Balyan arşivi Osmanlı mimarlık tarihi açısından çok önemli.
Bu kitap Balyan ailesi mimarlığına karşı değişik nedenlerle oluşan çeşitli önyargıları ortadan kaldırıyor.
Balyan arşivi aslında Sarkis Balyan’ın kişisel arşivi, ailenin ilk iki nesline ait belgeler bu arşivde yok. Balyan arşivi denince son nesilden bahsetmiş olunuyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılda modern mimarlığa geçişte en önemli isim Sarkis Balyan ve kendisi de zaten çok ilginç bir kişiliğe sahip. Balyan ailesinin üç nesil boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun vazgeçilmezi olmaları teknolojik yeterlilikle de açıklanabilir.
Büke Uras ile söyleşimiz Sarkis Balyan’ın bilinmeyen pek çok ilginç özelliği ile de dolu.
Büke Uras’ın yazmış olduğu bu kitap çok önemli bir eser. Bugüne kadar yapılmış olan işlere ve yazılmış kitap ve makalelere müthiş bir tamamlama ve bütünlük getiriyor. Aslında ileride yapılacak araştırma ve yazılacak her şey için çok iyi bir kaynak görevi görüyor Balyanlar kitabı ve üç sene süren bir araştırma sonucunda yazılmış.Bu araştırma sırasında pek çok araştırma projesi ortaya çıkartılmış.
Büke Uras bu söyleşide Balyanlar kitabına da yansıyan akıcı üslubuyla çok kıymetli bilgileri paylaşıyor bizimle.