Alevi

- Hızır Orucu: Hızır anısına Alevilerin 3 günlük orucudur. “Yetiş ya Hızır!” diyenlerin canına yetişir. Hızır yol göstericidir. İsrail oğullarının peygamberi Hz. Musa’ya mürşitlik ettiği Hz. Musa ilminin zahiri, Hızır’ın ise batini (Ledün İlmi) olduğuna inanılır. Alevîler Hızır günlerinde oruç tutar, lokma paylaşır ve Hızır Cemi tutar.

- Nevruz, Hz. Ali’nin Doğum Günü: Alevilerce dürüstlük, kahramanlık sembolü olmasının yanı sıra, ilk imamları olan Hz. Ali’nin doğum günü Sultan Nevruz olarak adlandırılır. Hz. Ali ibadetlerle anılır.

- Hıdırellez: Birçok kültürde baharı karşılamak için kutlanır. 5 Mayıs akşamı başlar ve 6 Mayıs günü kutlanır. Anadolu’da yer yer Sünni ve Alevilerin bir arada bu günü bir bahar Bayramı olarak piknik ve ziyafetle eğlence içinde kutladığı görülmektedir. Alevi inancına göre Hızır Aleyhisselam ve Ilyas Aleyhisselam, Ab-ı Hayat'ı (ölümsüzlük suyu) aramaya çıkar ve bu suyun kaynağını bulup içerler. Böylelikle ölümsüzleşen Hızır Peygamber karada, İlyas Peygamber ise denizde yardıma muhtaç olanların imdadına yetişir. Baharın da müjdecisi olan Hıdrellez'de, parasının çoğalmasını isteyen gümüş bir parayı keseye koyup gül ağacının dalına asar, ev sahibi olmak isteyen çer-çöpten ev yapar, sağlık isteyen ise kırlarda yuvarlanır. Tüm kültürlerde ortak öğe Hıdrellez ateşi yakılıp, özellikle genşlerin bu ateşin üstünden atlamasıdır.

- Şeker Bayramı

- Kurban Bayramı

- Gadir Hum: Hz. Muhammet’in Hz. Ali’ye kendisinin halefi olarak tayin olduğu gün olarak kabul eden Aleviler, Gadir Hum gününü ibadet ile geçirir.

- Mâsûm-u Pâk Orucu: Küçük yaşta öldürülen Ehl-i Beyt ve Oniki İmamların oğulları anısına oruç tutulur. Yaşları küçük olduğu için pâk ve mâsum diye adlandırılmıştır.

- Muharrem Mâtemi ve Matem Orucu: Hz. Hüseyin ve yanındaki aile fertleri ile yakınlarından oluşan 72 kişinin Kerbela çölünde katledilmesine istinaden tutulan yas ve oruçtur.

- Abdal Musa Törenleri: Her yıl 21-22 Haziran tarihlerinde Alevi-Bektaşilikte kutsal olan '12 Makam'dan birinin sahibi Abdal Musa Sultan'ı anma törenleri yapılır. Antalya-Elmalı'daki Tekke Köyü'ne giden Alevi-Bektaşiler burada kurbanlar keser, cem yaparlar.

- Hacı Bektaş-i Veli'yi Anma Törenleri: İlahi gerçeğe ancak sevgi yoluyla varılacağını, bütün insanların kardeş olduklarını vurgulayarak dinde insan olgusunu öne özellikle öne çıkartan Hacı Bektaş Veli (1209-I27l), Bektaşilik tarikatının piridir. Her yıl, 16, I7 ve 18 Ağustos tarihlerinde üç gün boyunca anılır. 'Gönüller Sultanı' diye anılan Hacı Bektaş Veli’nin, dergahından feyz alan, erenleri, halkı aydınlatmaları için görevlendirdiğine ve o erenlerin 40 kültür ocağı kurduğuna inanılır. Anadolu’da bugün saygı gösterilip, adakta bulunulan pek çok yatır ve türbe o erenlere aittir.

- Pir Sultan Abdal'ı Anma Törenleri: Pir Sultan Abdal, Alevi-Bektaşiler'in 'Yedi Ulular' olarak tanımladığı halk ozanlarındandır. 16. yüzyılda yaşayan ve her türlü haksızlığa, din istismarına karşı çıkan, düşüncelerini günümüze dek uzanan deyişlerle ifade eden bu halk ozanı için her yıl 2 Temmuz'da doğum yeri Sivas-Yıldızeli’ndeki Banaz Köyü'nde törenler yapılır, kurbanlar kesilir, semah dönülüp Pir Sultan kendi deyişleri ile anılır.


(Kaynak: G7 Takvimi, Kardeş Bayramlar rehberi-İnkılap Yayınevi)